VARİS NEDEN TEDAVİ EDİLMELİDİR?
*Varis sadece estetik problem değildir.
*Varis oluşumu başladıktan sonra geri dönüşümsüz bir aşamadadır, tedavi edilmezse ilerlemeye ve artmaya devam eder.
*Alınacak önlemler veya kullanılacak ilaçlar(medikal tedavi) ilerlemeyi yavaşlatabilir veya şikayetlerde rahatlamaya sebep olabilir, ancak varis problemini ortadan kaldırmaz.
*Özellikle ciltte renk değişiklikleri, sertleşme ve yara oluşumu varis hastalığının ileri safhasıdır, bu dönemdeki hastalar vakit geçirmeden tedavi olmalıdır.
*Çok genişlemiş varis damarlarında pıhtı ve iltihap oluşması(tromboflebit) riski oldukça artmıştır, bu tür hastaların erken tedavisi önemlidir. Bu hastalar özellikle uzun otobüs/uçak seyahatlerinden ve uzun süre ayaklarını sallayarak hareketsiz kalmaktan kaçınmalı, zorunluluk halinde gerekli önlemleri almalıdır.
AMELİYATSIZ VARİS TEDAVİSİNİN CERRAHİ TEDAVİYE ÜSTÜNLÜĞÜ VE AVANTAJLARI
* Modern tedavide sadece lokal anestezi yeterlidir, ameliyatta ise genel anestezi veya epidural anestezi uygulanır.
* Ameliyatsız tedavide kesi, dikiş, yara izi kalması gibi sorunlarla karşılaşılmaz, cerrahi tedavide sıklıkla kasık düzeyinde, bacak veya ayak bileğinde, varislerin yoğunlaştığı bölgelerde kesiler yapılır, ameliyat bitiminde dikiş atılır.
* Ameliyatsız tedavi sonrası hasta ertesi gün, hatta aynı gün bile günlük aktivitesine ve işine geri dönebilir, ameliyat sonrası ise hastanede kalma ve belirli bir dinlenme süresi gerekir.
* İşlem sonrası ağrı, morarma, sinir hasarı ve derin ven trombozu riski ameliyatsız yöntemlerde çok çok düşüktür.
* Tedavi sonrası varisin tekrarlama olasılığı ameliyatsız tedavilerde doğru uygulama yapılması şartıyla yok denecek kadar düşüktür, oysa klasik ameyatlarda bu oranın çok daha yüksek olduğu bilinmektedir.
LAZERLE VARİS TEDAVİSİ
Lazer, ameliyatsız varis tedavi tekniklerinden 2000’li yılların başlarında uygulanmaya başlayan ilk tedavi yöntemidir, günümüze kadarki süreçte de teknik gelişmelere parelel olarak başarılı şekilde uygulanmış ve uygulanmaya devam edilmektedir.
Lazer tedavisinde temel prensip renkli Doppler ile oluşturulan varis haritasında nispeten düz ve uzunlamasına seyreden varislere kaynak olan damarın lazer uygulaması ile kapatılarak devre dışı bırakılmasıdır.
Lazer tedavisi için varis haritasında saptanan kaynak damar içerisine lazer kateteri yerleştirilir, bunun için damara giriş bölgesine lokal anestezi uygulanır. Kaynak damarın başlangıç noktasına kadar lazer teli ilerletilerek doğru konumlandırma yapılır. Daha sonra lazer uygulanacak damar çevresine özel bir anestezik solüsyon damar uzanımı boyunca verilir ki; hem lazer uygulaması esnasında oluşacak ağrı önlenir, hem de damar çevresindeki dokulara lazerin zarar vermesi engellenir. Tümesen anestezi olarak adlandırılan bu işlem sonrasında lazer tüm damar boyunca uygulanarak kateter yavaş yavaş geri çekilirek lazer sonlandırılır. Varsa başka kaynak damar veya damarlar onlara da sırasıyla bu işlem uygulanır. Lazer uygulaması sonrasında ise kaynak damar/lar dışında kalan varis damarları içerisine damarları kimyasal zedelenme ile kapatan köpük tedavisi yapılır, Tedavi bitiminde hastaya belirli bir süre kullanmak üzere varis çorabı giydirilir.
Lazerle varis tedavisi kolay görünmekle birlikte, klinik tecrübe ve özen gerektirmektedir. Tedavi sonrası hasta takibi de önemldir. Titizlikle uygulanan bir tedavi sonrası varisin tekrarlama olasılığı yok denecek kadar azdır.
KÖPÜK TEDAVİSİ (SKLEROTERAPİ)
Skleroterapi, damar duvarında kimyasal hasar oluşturan ilacın damara enjekte edilmesitle yapılan bir tedavidir. Damar yerleşimine ve çapına, hasta yapısına bağlı olarak sıvı veya köpük şeklinde uygulanan bir yöntemdir.
20 yılı aşkın süredir güvenle uygulanmakta olup, doğru uygulandığında özellikle orta boy(retiküler) ve kılcal varislerde etkinliği yüksektir. Büyük ve kalın varislerde tek başına etkinliği düşüktür, lazer veya diğer ısı yöntemlerinin tamamlayıcı tedavisi olarak uygulanır.
Retiküler ve kalın varislerde ultrason kılavuzluğunda uygulama yapılması tedavi etkinliğini artırır, böylece köpüğün damar içerisine dağılımını takip edebilmek mümkün olur.
Skleroterapi uygulaması sonrasında bir müddet sıkı bandaj veya varis çorabı kullanımı gereklidir.
LAZERE ALTERNATİF DİĞER UYGULAMA YÖNTEMLERİ
Radyofrekans ve Buhar Ablasyon Yöntemleri: Her iki yöntemde lazerde olduğu gibi damar içerisinde yüksek ısı oluşturularak damarı kapatmaya yönelik tedavi yöntemleridir.
- Radyofrekans uygulaması; daha eski ve etkinliği kanıtlanmış bir tedavidir, uygulaması lazer gibidir. Radyofrekans ile daha düşük ısıda damarı kapatmak mümkün olmaktadır, bu da damar çevresinde daha az irritasyon ve tedavi sonrası daha az morluk olmasını sağlamaktadır. Etkinlik olarak lazerle benzerdir, birbirlerine üstüklükleri saptanmamıştır. Lazere oranla maliyeti bir miktar yüksektir.
- Buharla varis tedavisi; damar içerisine yerleştirilen kateterin ucundaki deliklerden damar içerisine yüksek ısıda buhar verilmesi ile damarın kapatılması sağlanır. Çok daha yeni uygulamaya giren bir tekniktir, uygulama prosedürü ve işlem sonrası durum lazerle benzerlik gösterir.
MOCA (MekanoKimyasal Ablasyon): Esasında bir tür köpük tedavi uygulaması olup, köpük tedavisine mekanik damar zedelenmesinin eklenmesiyle yapılır. Böylece damar duvarında iki tür zedelenme sonucu damarın kapanması sağlanır. Tümesen anestezi gerekitrmemesi ve sadece kateter deliğinden işlemin 15-20 dakika gibi bir sürede gerçekleştirilmesi en büyük avantajıdır, ancak çok kalın damarlarda etkinliği düşüktür. Lazer ve radyofrekans uygulamasına oranla maliyeti biraz daha yüksektir.
VARİSTE AMELİYATSIZ MODERN TEDAVİ İLKELERİ
***Özellikle damar içi lazer uygulaması ile varis tedavisinin dünyada ve Türkiye’de ilk uygulamaları girişimsel radyologlar tarafından gerçekleştirilmiştir. 10 yılı aşkın bir süredir de güvenli bir biçimde uygulanmaya devam etmektedir.
***Uygulama sonuçları ve bilimsel çalışmalar bu tedavi yönteminin güvenlik ve etkinliğini kanıtlamıştır. Günümüze kadarki süreçte varisle ilgilenen diğer branş hekimleri tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.
***Bu artan ilgiyle birlikte, varis damarını ortadan kaldırmaya yönelik lazer dışında radyofrekans, mekanokimyasal metotlar gibi yeni ve etkin uygulamalar ortaya çıkmıştır.
***Modern varis tedavisinin temel ilkesi; ağrısız, basit ve hızlı bir tetkik olan renkli Doppler US ile varis haritası oluşturulmasıdır. İdeal olan ise bu tetkiki, tedaviyi yapacak doktorun bizzat kendisinin yapmasıdır.
***Modern tedavide, varislere sebep olan damar veya damarlar tespit edilerek dolaşım dışı bırakılır.
***Modern tedavide farklı uygulama teknikleri bulunmaktadır. Her hastanın mevcut varisleri göz önüne alınarak, hastaya en uygun yöntem uygulanmalıdır.